Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới và phức tạp trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ xuất phát từ các vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu, mà còn từ các vấn đề xã hội như dịch bệnh, di cư tự do, buôn bán người, tội phạm và khủng bố. Khi mà những thách thức này ngày càng trở nên nghiêm trọng và có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, việc giải quyết chúng đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ các cấp chính quyền và sự tham gia tích cực của các tổ chức, cơ quan chuyên môn.
Các yếu tố an ninh phi truyền thống đang đặt ra những thách thức lớn cho sự phát triển bền vững ở các vùng DTTS. Biến đổi khí hậu, chẳng hạn, đã gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống và điều kiện kinh tế – xã hội của đồng bào DTTS. Thay đổi khí hậu không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn làm tăng nguy cơ mất an ninh lương thực, di cư và xung đột về tài nguyên thiên nhiên. Bên cạnh đó, dịch bệnh, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vừa qua, đã cho thấy sự 취약 của hệ thống y tế ở các vùng DTTS, đồng thời làm trầm trọng thêm các vấn đề liên quan đến an sinh xã hội.
Ngoài ra, di cư tự do và buôn bán người đang trở thành những vấn đề nghiêm trọng. Nhiều người dân ở các vùng DTTS, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, dễ bị tổn thương trước những hình thức bóc lột như buôn bán người. Hơn nữa, sự gia tăng của các hoạt động tội phạm và khủng bố cũng có thể dẫn đến tình trạng mất an ninh trật tự, làm mất niềm tin của người dân vào các cơ quan bảo vệ pháp luật.
Nhìn chung, để đối phó với những thách thức này một cách hiệu quả, cần có những chính sách đồng bộ và toàn diện. Những chính sách này không chỉ cần tập trung vào việc cải thiện đời sống kinh tế – xã hội của đồng bào DTTS mà còn hướng đến việc nâng cao nhận thức về các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Xây dựng và củng cố các hệ thống an sinh xã hội, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ và ban ngành liên quan, cùng với việc tăng cường sự tham gia của cộng đồng là những yếu tố quan trọng.
Cụ thể hơn, việc đưa ra các chính sách hỗ trợ đặc thù cho từng vùng cần dựa trên cơ sở đánh giá tình hình thực tế và lắng nghe ý kiến của người dân địa phương. Các hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu như trồng rừng, tái tạo hệ sinh thái; phát triển các mô hình sản xuất bền vững; hỗ trợ tiếp cận với các dịch vụ y tế và giáo dục chất lượng; và nâng cao năng lực tự vệ của người dân trước các mối đe dọa an ninh phi truyền thống là những hướng đi hữu ích.
