Đêm biên giới A Lưới, thuộc thành phố Huế, mang đến cho du khách trải nghiệm ẩm thực độc đáo của đồng bào dân tộc Tà Ôi. Với không gian ấm áp của ánh lửa, cùng với men rượu cần và rượu đoak nồng nàn, tiếng trống chiêng ngân vang, du khách như được mời gọi khám phá cánh cửa văn hóa của đại ngàn phía Tây. A Lưới không chỉ là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích văn hóa bản địa mà còn là nơi ắp áp tình người và thiên nhiên.

Tại không gian A Roàng cũ, xã A Lưới4, du khách có thể trải nghiệm và tìm hiểu về văn hóa ẩm thực Tà Ôi, nơi các homestay và nhà cộng đồng chào đón những đoàn khách đầu tiên. Người Tà Ôi tại đây giới thiệu những món ăn truyền thống gắn liền với rau rừng, thịt khô gác bếp, cá suối nướng, và cơm lam, tất cả đều thể hiện mối giao hòa sâu sắc giữa con người và thiên nhiên. Mùi thơm của cơm lam và vị ngọt của thịt khô gác bếp đã tạo nên một bản giao hưởng hương vị khó quên.

Trong kho tàng ẩm thực của người Tà Ôi, hai món bánh truyền thống là a quát (bánh sừng trâu) và a deep man (bánh nếp vừng) đã gây ấn tượng mạnh với du khách. A quát được xem như biểu tượng của tình yêu và sự thủy chung, với chiếc lớn đại diện cho chàng trai và chiếc nhỏ tượng trưng cho cô gái. Còn a deep man, làm từ xôi nếp giã nhuyễn trộn với mè rang, được cắt thành miếng dày và xếp tròn như hai bàn tay ghép lại. Du khách không chỉ được thưởng thức hương vị đặc trưng mà còn được nghe những câu chuyện ý nghĩa đằng sau mỗi món bánh.

Rau rừng, thành phần không thể thiếu trong mỗi bữa ăn của người Tà Ôi, được tuyển chọn kỹ lưỡng và tươi ngon. Từ rau tàu bay giòn, môn thục trộn mỡ nướng trong ống tre, đến rau rớn giòn chát xào hoặc trộn gỏi, lá trưng để cuốn thịt nướng, và rau chua nấu canh cá suối, mỗi loại rau đều kết hợp với gia vị dân dã như muối, ớt, và các thảo mộc địa phương, tạo nên hương vị vừa quen thuộc, vừa mới mẻ. Việc sử dụng rau rừng không chỉ thể hiện sự gần gũi với thiên nhiên mà còn là cách để người Tà Ôi bảo tồn và phát huy nguồn tài nguyên địa phương.

Thức uống đặc trưng không thể thiếu là rượu cần, với nước gạo đục, chua nhẹ, và ngọt hậu, ủ từ nhiều ngày, tạo nên sự quyến rũ và gắn kết giữa con người với văn hóa Tà Ôi. Rượu cần không chỉ là một thức uống đơn thuần mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết và chia sẻ trong cộng đồng Tà Ôi.

Viên Đăng Phú, một hướng dẫn viên du lịch trẻ của Tà Ôi, đã trở thành cầu nối văn hóa, không chỉ giới thiệu về cảnh sắc A Lưới mà còn tự tay học hỏi và trình bày các món ăn đặc sản của vùng. Anh thường dẫn du khách vào rừng hái rau, bắt cá suối, và trải nghiệm homestay với bữa ăn thuần Việt trên cao nguyên. Qua những trải nghiệm này, du khách không chỉ hiểu hơn về văn hóa Tà Ôi mà còn được trải nghiệm cuộc sống gần gũi với thiên nhiên.

Nhiều du khách, trong đó có cả du khách quốc tế, đã thể hiện sự quan tâm và yêu thích đối với sản phẩm văn hóa và ẩm thực của Tà Ôi. Sự đón nhận này tiếp thêm động lực cho Viên Đăng Phú và những người như anh trong việc quảng bá và bảo tồn văn hóa bản địa. Việc bảo tồn và phát huy văn hóa bản địa không chỉ góp phần vào sự phát triển của du lịch mà còn giúp gìn giữ những giá trị truyền thống của dân tộc Tà Ôi.

Du lịch ẩm thực đã trở thành một phần quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế tại A Lưới. Qua các hoạt động du lịch và homestay, nhiều bà con dân tộc thiểu số đã có việc làm và thu nhập ổn định. Hạ tầng nông thôn cũng được cải thiện với đường sá, điện, trường học, bệnh xá, và các homestay được đầu tư khang trang. Sự phát triển của du lịch đã mang lại những thay đổi tích cực cho cuộc sống của người dân địa phương.

Ông Hồ Văn Khởi, Phó Chủ tịch UBND xã A Lưới4, nhấn mạnh rằng việc giữ chân du khách không chỉ dừng lại ở việc họ trải nghiệm nét đẹp của thiên nhiên, con người, và văn hóa, mà còn giúp thúc đẩy ngành công nghiệp không khói phát triển, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người dân địa phương. Với những nỗ lực không ngừng, A Lưới đang dần trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá văn hóa và ẩm thực bản địa.

Rau ngũ gia bì hương – ‘Nhân sâm rừng’ với nhiều lợi ích cho sức khỏe

Không chỉ là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn phổ biến, rau ngũ gia bì hương còn được ví như ‘nhân sâm rừng’ nhờ mang lại một số lợi ích cho sức khỏe. Loại cây này vốn là cây bụi mọc trong rừng, được người dân vùng cao đưa về trồng ở quanh bờ ao, bờ mương hay làm hàng rào để ngăn gia súc phá hoại rau màu, cây ăn quả.

Ngũ gia bì hương xuất hiện phổ biến ở một số tỉnh thành miền Bắc như Tuyên Quang, Lào Cai, Phú Thọ, Sơn La…. Vài năm gần đây, khi rau ngũ gia bì hương được sử dụng làm thực phẩm phổ biến hơn, bà con trồng loại cây này để thu hái ngọn và lá non làm rau, phân phối tới các nhà hàng, quán ăn hoặc mang ra chợ bán.

Anh Trọng Phúc, chủ một vườn rau ngũ gia bì hương ở xã Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang cho biết, trồng loại rau này khá đơn giản, chỉ cần giâm bằng cành, tốn ít công chăm sóc nhưng cho thu hoạch quanh năm bằng cách hái ngọn non. Vào mùa, nhất là những ngày trời mưa, ngọn và lá non của cây ngũ gia bì hương mọc lên tua tủa, người dân tranh thủ thu hái ngay, đem bán kiếm thêm thu nhập.

Rau ngũ gia bì hương có gai nhọn nhưng phần ngọn non lại giòn, mềm, được sử dụng như một loại rau sạch, chế biến được nhiều món ăn. Loại rau này có thể ăn sống, nhúng lẩu hoặc xào, nấu canh, trong đó phổ biến và được ưa chuộng nhất là xào với trứng.

Công đoạn sơ chế rau cũng đơn giản, người ta chỉ cần nhặt phần ngọn non, độ dài khoảng 5-7cm, rồi đem rửa sạch là có thể chế biến thành các món ăn khác nhau. Loại rau này dùng để nhúng lẩu hoặc ăn sống, chấm với tóp mỡ chưng cà chua đều ngon.

Chị Thanh Hà, ở Hà Nội, biết và sử dụng rau ngũ gia bì hương vài năm nay nhận xét, loại rau này có vị đắng nhẹ, ngọt hậu và hơi cay. Khi ăn, chị nhận thấy có mùi thơm thoang thoảng, kích thích vị giác.

Rau ngũ gia bì hương ngày càng được ưa chuộng, xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn địa phương. Theo cuốn sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, ngũ gia bì hương có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng khử phong thấp, cường gân cốt, bổ gan thận.

Với những lợi ích sức khỏe mà rau ngũ gia bì hương mang lại, không khó hiểu khi loại rau này ngày càng được ưa chuộng và trở thành một phần quan trọng trong bữa cơm của nhiều gia đình.