Trong giai đoạn 2010-2020, trong khi hầu hết các tôn giáo lớn trên thế giới đều trải qua sự tăng trưởng về số lượng tín đồ, Phật giáo nổi lên là tôn giáo duy nhất ghi nhận sự sụt giảm cả về số lượng tuyệt đối và tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Số liệu thống kê cho thấy số lượng Phật tử trên toàn thế giới đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tương đương mức giảm 5%. Sự suy giảm này chủ yếu bắt nguồn từ hai yếu tố chính: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt là tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.

Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm xuống 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm đến 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng về số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), còn châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Tuy nhiên, số lượng Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới.

Hiện nay, Thái Lan là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới, với khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, mặc dù chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).

Đáng chú ý, một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác. Người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Điều này cho thấy một sự chuyển biến trong cách tiếp cận và thực hành tôn giáo, khi con người ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm tâm linh riêng biệt và phù hợp với cá nhân mình.

Bộ trưởng Văn hóa Thái Lan, bà Paetongtarn Shinawatra, đã lên tiếng cam kết khôi phục lại niềm tin của người dân vào Phật giáo sau một loạt các vụ bê bối liên quan đến các nhà sư gần đây. Trong một thông điệp trên mạng xã hội vào ngày 17.7, bà Paetongtarn bày tỏ rằng những hành vi sai trái của một số nhà sư đã gây ra sự hoang mang và làm xói mòn niềm tin của các tín đồ Phật giáo.

Theo bà Paetongtarn, vấn đề này không chỉ là một vấn riêng biệt mà còn là một bước ngoặt quan trọng. Với vai trò là người đứng đầu Đảng Pheu Thai cầm quyền, bà cho biết Nội các đã yêu cầu Bộ Văn hóa cùng với Văn phòng Phật giáo Quốc gia và Bộ Giáo dục phát động một chiến dịch toàn diện. Mục tiêu của chiến dịch này là phổ biến kiến thức chính xác về văn hóa Phật giáo Thái Lan, tăng cường sự hiểu biết giữa các Phật tử và tăng lữ, cũng như thúc đẩy tư tưởng truyền thống của Thái Lan để đề cao đạo đức và thúc đẩy sự chung sống hòa hợp trong xã hội.

Chiến lược của bà Paetongtarn bao gồm việc hiện đại hóa hình ảnh của Phật giáo, làm cho tôn giáo này dễ tiếp cận hơn với thế hệ trẻ. Điều này sẽ bao gồm việc tạo cơ hội cho giới trẻ tiếp cận với các nguyên lý Phật giáo theo cách thực sự gắn kết với lối sống đương đại của họ.

Trước đó, vào ngày 16.7, giới chức Thái Lan đã thông báo về việc bắt giữ một phụ nữ có biệt danh “Ms Golf” với cáo buộc dụ dỗ, quan hệ tình dục và quay lén ít nhất 9 nhà sư. Sau đó, bà đã sử dụng những hình ảnh, video nhạy cảm này để tống tiền. Theo Cục Điều tra đặc biệt Thái Lan, từ năm 2021 đến nay, “Ms Golf” đã thu lợi bất chính khoảng 385 triệu baht bằng cách đe dọa công bố clip, ép các nhà sư phải chuyển tiền để bịt miệng. Một số nạn nhân là trụ trì các ngôi chùa nổi tiếng tại Bangkok, Chiang Mai và các tỉnh miền Trung Thái Lan.

Bà Paetongtarn kêu gọi tất cả các quan chức chính phủ và công chức hãy trở thành những hình mẫu tích cực trong cộng đồng. Bà nhấn mạnh rằng việc khôi phục niềm tin Phật giáo thực sự phải xuất phát từ sự hiểu biết chung, sự chân thành và nỗ lực chung của tất cả mọi người liên quan.