Xu hướng nhân vật hoạt hình ảo biết nói, biết hát và những người nổi tiếng không tồn tại trong đời thực đang ngày càng phổ biến trên mạng xã hội, tất cả đều nhờ vào sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Những nhân vật ảo này không chỉ có khả năng tương tác với người dùng mà còn có thể kiếm tiền như người thật.

Công nghệ AI đã cho phép tạo ra các nhân vật ảo với hình ảnh và giọng nói giống như người thật. Một ví dụ nổi bật là Kizuna AI, một nhân vật hoạt hình Nhật Bản xuất hiện trên YouTube từ năm 2016. Kizuna AI có thể livestream, phản hồi bình luận, làm video chơi game và xây dựng một cộng đồng fan trung thành. Hình ảnh và giọng nói của Kizuna AI được tạo ra bằng công nghệ AI, cho phép cô tương tác với người dùng một cách tự nhiên và chân thực.

Tại Hàn Quốc, SM Entertainment đã phát triển nhân vật Naevis, một thành viên ảo trong nhóm nhạc aespa. Naevis đã ra mắt ca khúc riêng với giọng hát và ngoại hình do AI tạo ra. Các chuyển động biểu diễn của Naevis đều được dựng bằng công nghệ ảo hóa thời gian thực, tạo ra một hình ảnh sống động và chân thực. Sự xuất hiện của Naevis đã mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành công nghiệp giải trí, nơi mà các nhân vật ảo có thể tồn tại và phát triển như những người thật.

Công nghệ này không còn xa lạ với nhiều người. Các nền tảng như Synthesia, ElevenLabs và DeepBrain AI cho phép bất kỳ ai tạo ra một người dẫn chương trình ảo hay streamer ảo chỉ từ văn bản và một mẫu giọng. Điều này đã mở ra cánh cửa cho những người muốn tạo ra nội dung ảo mà không cần có kỹ năng chuyên môn cao.

Tuy nhiên, sự lan rộng của idol ảo cũng làm dấy lên câu hỏi về quyền sở hữu và mặt trái của công nghệ này. Ai đứng sau những nhân vật ảo này? Và người hâm mộ có biết họ đang tương tác với một AI? Đây là những câu hỏi cần được trả lời để đảm bảo rằng công nghệ này được sử dụng một cách có trách nhiệm và minh bạch.

Nhiều nền tảng đã bắt đầu siết kiểm duyệt để ngăn chặn việc lạm dụng hình ảnh và danh tính. YouTube yêu cầu người đăng video khai báo rõ nếu sử dụng giọng hoặc hình ảnh mô phỏng người thật bằng AI. Điều này giúp đảm bảo rằng người dùng biết họ đang tương tác với một nhân vật ảo và không bị lừa dối.

Một vấn đề pháp lý khác là quyền sở hữu: ai thực sự sở hữu nhân vật ảo? Là người lập trình, studio sản xuất, nền tảng đăng tải hay AI tự tạo ra nội dung? Đây là một câu hỏi phức tạp cần được giải quyết để đảm bảo rằng công nghệ này được sử dụng một cách công bằng và hợp lý.

Những video chó mèo được AI nhân hóa theo mô típ ngôn tình và kịch tính đang gây sốt trên mạng xã hội Trung Quốc, với hàng trăm triệu lượt xem. Điều này cho thấy rằng công nghệ AI đang ngày càng phổ biến và được chấp nhận rộng rãi. Tuy nhiên, cũng cần phải có những biện pháp kiểm soát và quản lý để đảm bảo rằng công nghệ này được sử dụng một cách có trách nhiệm và an toàn.

Bộ phim ngắn “Kỳ lân tặng con, trời ban hỷ phúc” đã bị gỡ bỏ khỏi tất cả các nền tảng trực tuyến tại Trung Quốc sau khi gây ra một làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ công chúng. Bộ phim này đã thu hút sự chú ý với tình tiết hoang đường và gây sốc khi nhân vật nữ chính đẻ ra 99 người con. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng nội dung này không xuất phát từ mục tiêu sáng tạo nghệ thuật mà chỉ nhằm gây sốc và thu hút sự chú ý để kiếm lượt xem.

Mặc dù đã kịp thu về hàng chục triệu lượt xem trên các nền tảng trực tuyến trước khi bị gỡ bỏ, bộ phim này vẫn phải đối mặt với nhiều phản ứng tiêu cực từ công chúng. Trên mạng xã hội, nhiều người dùng đã để lại bình luận mỉa mai về nội dung của bộ phim. Phản hồi về làn sóng chỉ trích, nam diễn viên chính Vương Vũ Uy đã lên tiếng rằng bộ phim “hơi điên” nhưng mọi người cứ xem vui thôi và không nên nghĩ ngợi nhiều. Anh cũng thừa nhận rằng bản thân đã nhận vai khi chưa đọc kỹ kịch bản.

Tờ The Paper đã lên án và cho rằng đã đến lúc một bộ phận người làm phim ngắn cần nhìn lại và suy ngẫm sâu sắc về trách nhiệm nghề nghiệp cũng như giá trị nội dung họ đang mang lại cho công chúng. Các chuyên gia cũng cho rằng sự lan rộng của các bộ phim “rác” bắt nguồn từ chính cách vận hành của nền tảng video ngắn. Khi thuật toán ưu tiên các nội dung có tỷ lệ xem trọn vẹn và lượt nhấn cao, những video càng kỳ quặc và giật gân càng dễ lan truyền.

Một vấn đề đáng lo ngại khác là đối tượng chính của phim ngắn hiện nay là thanh thiếu niên – nhóm chưa đủ khả năng nhận định đúng sai và dễ bị ảnh hưởng bởi những giá trị lệch lạc mà phim phản ánh. Để chấn chỉnh thị trường, giới chuyên môn đề xuất cần siết chặt quản lý nội dung, chẳng hạn như cấm các phim dung tục và phản đạo đức, gỡ bỏ sản phẩm sai phạm và xử lý nghiêm nhà sản xuất. Đồng thời, cần ban hành chính sách khuyến khích các tác phẩm chất lượng, có chiều sâu và định hướng đúng cho thị trường.

Về phía nhà sáng tạo, chuyên gia cho rằng cần thay đổi tư duy. Thay vì chạy theo hiệu ứng sốc, nên đầu tư vào nội dung phản ánh tích cực, tạo sự đồng cảm và định hình giá trị đúng đắn cho người xem, đặc biệt là giới trẻ. Chỉ khi đó, phim ngắn mới có thể phát triển lành mạnh và bền vững.

Trung Quốc đang tăng cường kiểm duyệt nội dung phim chiếu mạng để nâng cao chất lượng nghệ thuật và định hướng giá trị cho thanh thiếu niên. Mới đây, cơ quan quản lý của nước này đã ban hành văn bản yêu cầu chấn chỉnh và cấm thực hiện các phim chiếu mạng có nội dung xây dựng nhân vật siêu nhân, rời xa thực tế.

Văn bản này nhấn mạnh rằng những hình ảnh như vậy làm phai nhạt yếu tố chân thực trong lịch sử và không có lợi cho quá trình hình thành và phát triển tư duy của thanh thiếu niên. Các bộ phim nằm trong diện kiểm soát phần lớn là các phim ngắn được phát trên các nền tảng mạng xã hội. Hiện tại, các bộ phim ngắn có nội dung độc hại hay định hướng sai lệch đều bị gỡ bỏ trên các nền tảng.

Trong những năm gần đây, cơ quan quản lý văn hóa của Trung Quốc đã quan tâm đến dòng phim ngắn chiếu mạng, đặc biệt là sau sự bùng nổ của dòng phim này từ năm 2022 với doanh thu tăng trưởng lớn. Theo thống kê, quy mô thị trường phim ngắn tại Trung Quốc đã đạt 6,9 tỷ USD vào năm ngoái và số lượng người xem dòng phim này tăng mạnh trong những năm gần đây, đạt hơn nửa tỷ lượt xem trong năm 2024.

Để kiểm soát sự phát triển của dòng phim này, cơ quan quản lý của Trung Quốc đã tăng cường kiểm duyệt nội dung phim. Năm 2024, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đã ban hành 2 thông báo điều chỉnh việc sản xuất các phim ngắn về đề tài trung niên và phim có yếu tố ‘tổng tài bá đạo’. Những bộ phim ngắn lấy doanh nhân làm nhân vật chính đại diện cho thành công, quyền lực và giàu có, và kết hợp với cốt truyện lãng mạn phi lý chứa đựng nhiều tình tiết xa rời thực tế, tuyên truyền lối sống sai lệch.

Cơ quan quản lý yêu cầu các bộ phim ngắn về doanh nhân cần được xây dựng đúng thực tế, tránh tạo nên những kịch bản vô lý, khiến giới trẻ bị ảnh hưởng về tư tưởng. Dòng phim này bị cấm với mục đích nâng cao chất lượng sáng tác, xây dựng hệ sinh thái sáng tạo nghệ thuật lành mạnh.

Không chỉ vậy, cơ quan quản lý của Trung Quốc cũng yêu cầu các nền tảng phát sóng phải kiểm duyệt kỹ, ngăn chặn các phim ngắn khai thác yếu tố sùng bái tiền bạc, phô trương quyền lực hay sự giàu sang. Trước đó, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc cũng ra văn bản yêu cầu chấm dứt nạn ‘thẩm mỹ ẻo lả’, cấm các nam nghệ sĩ chuộng phong cách phi giới tính, trang điểm, ăn mặc lòe loẹt, sử dụng nhiều phụ kiện.

Các cơ quan quản lý nghệ thuật Trung Quốc cho rằng đây là xu hướng thiếu chuẩn mực, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ. Các blogger lớn tại Trung Quốc cũng được yêu cầu nam tính hơn trong tạo hình. Dòng phim đam mỹ (đồng tính nam), yêu sớm, tình một đêm cũng bị cấm tại thị trường Trung Quốc.

Việc ngăn chặn dòng phim đam mỹ hay sự nữ tính hóa trong cộng đồng nam nghệ sĩ tại Trung Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Theo AFP, do tỷ lệ sinh tại Trung Quốc ngày càng giảm, các nhà chức trách Trung Quốc đang cố gắng khơi dậy giá trị nam tính truyền thống ở giới trẻ.