Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng hổi. Một bộ phận người dân ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, trong khi những người khác lại phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về vấn đề này. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.

Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tại Việt Nam, di sản văn hóa và lịch sử của dân tộc rất phong phú, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận.

Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động. Điều này sẽ giúp người dân hiểu rõ về việc sử dụng nguồn thu và tạo niềm tin vào quá trình quản lý. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cư dân địa phương.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Điều quan trọng là phải giữ gìn và phát huy giá trị của di tích, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận và trải nghiệm những giá trị lịch sử và văn hóa quý báu của dân tộc.

Trong bối cảnh tỉnh Ninh Bình đang tích cực triển khai các chủ trương lớn nhằm tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản lý, sự hình thành của phường Tây Hoa Lư đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã. Phường Tây Hoa Lư, với diện tích tự nhiên 84,96 km² và dân số gần 47.000 người, không chỉ trở thành một trong những phường có diện tích lớn nhất tỉnh Ninh Bình mà còn hội tụ nhiều yếu tố đặc biệt về địa lý, nhân văn, văn hóa và lịch sử.

Sự ra đời của phường Tây Hoa Lư là kết quả từ sự hợp nhất của nhiều địa phương giàu bản sắc văn hóa, những nơi mang theo khí thiêng của Cố đô Hoa Lư và nhịp sống mới. Việc hợp nhất này không chỉ giúp tinh gọn bộ máy quản lý mà còn tạo ra một đơn vị hành chính có đủ tiềm năng và thế mạnh để trở thành một điểm tựa quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Đặc biệt, trong bối cảnh tỉnh Ninh Bình đang tập trung vào việc khai thác tiềm năng, thế mạnh vùng lõi di sản, sự hình thành của phường Tây Hoa Lư cho thấy một bước đi chiến lược để phát triển đô thị di sản thiên niên kỷ và công nghiệp văn hóa.

Với lợi thế về diện tích rộng lớn, phường Tây Hoa Lư sở hữu dư địa phát triển vượt trội. Điều này tạo ra những thuận lợi trong quy hoạch không gian đô thị, bố trí hạ tầng cũng như bảo tồn và khai thác giá trị di sản văn hóa – thiên nhiên phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Nổi bật trong địa phận của phường là di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư, một trong những di sản văn hóa và lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam. Sự hiện diện của di tích này tạo điều kiện thuận lợi cho phường Tây Hoa Lư trong việc phát triển du lịch và bảo tồn di sản văn hóa, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của địa phương.

Bản sắc văn hóa đa dạng và phong phú là nền tảng quan trọng cho sự phát triển của phường Tây Hoa Lư. Với đặc điểm được hình thành từ sự hợp nhất của nhiều địa phương có truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời, phường Tây Hoa Lư sở hữu một nền tảng văn hóa đa tầng. Nền văn hóa này là sự giao thoa giữa các giá trị văn hóa dân tộc, tôn giáo và di sản, tạo ra một bức tranh văn hóa đa sắc màu nhưng cũng vô cùng gắn kết. Du lịch, với các điểm nhấn như chùa Bái Đính – một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam, sẽ là thế mạnh quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế bền vững của phường Tây Hoa Lư.

Trong định hướng phát triển giai đoạn mới, phường Tây Hoa Lư xác lập rõ nguyên tắc: Bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm, mà còn là nền tảng chiến lược để kiến tạo tương lai. Mỗi quyết sách kinh tế – xã hội đều đặt di sản vào trung tâm, xem đó là sức mạnh nội lực, là nguồn lực bền vững để xây dựng một đô thị hiện đại, có chiều sâu văn hóa và bản sắc riêng biệt. Với tầm nhìn này, phường Tây Hoa Lư không chỉ hướng tới việc phát triển kinh tế mà còn đặt mục tiêu bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa, từ đó tạo ra một mô hình phát triển bền vững và hài hòa cho tương lai.

Xã Hồi Xuân, một địa phương vùng cao, đã và đang nỗ lực bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường. Trên cơ sở thực hiện Nghị quyết Trung ương V (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, Đảng ủy và chính quyền xã đã tích cực tuyên truyền, vận động người dân giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc mình.

Mặc dù cuộc sống hiện đại đã mang lại nhiều thay đổi, đồng bào dân tộc Thái, Mường ở xã Hồi Xuân vẫn duy trì được nhiều trò chơi, trò diễn mang đậm bản sắc văn hóa như khặp Thái, khua luống, trống chiêng, tung còn, bắn nỏ, kéo co, lễ cúng cơm mới… Các làn điệu hát xường của dân tộc Mường, hát khặp của dân tộc Thái vẫn được người dân lưu giữ và biểu diễn trong những dịp lễ, tết. Điều này không chỉ thể hiện sự gắn kết cộng đồng mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương.

Xã Hồi Xuân còn là nơi tổ chức Lễ hội Mường Ca Da, một hoạt động tưởng nhớ và tôn vinh nhân vật lịch sử Thượng tướng thống lĩnh quân Khằm Ban – người có công khai phá vùng đất Mường Ca Da. Lễ hội này là dịp để người dân địa phương nhớ về lịch sử và truyền thống của mình.

Ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Hồi Xuân, cho biết ngoài những nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường, xã còn có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh như hang Lũng Mu, bia ký – nơi thờ tướng quân Khằm Ban, chùa Ông, động Bà, hồ Vinh Quang, ruộng lúa bậc thang ở bản Nghèo. Hiện nay, bia ký và quần thể di tích hang Lũng Mu đã được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh. Điều này tạo ra nguồn tài nguyên quý giá để địa phương phát triển loại hình du lịch lịch sử gắn với văn hóa tâm linh.

Cùng với việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, xã Hồi Xuân còn đẩy mạnh phong trào xây dựng làng văn hóa, cơ quan văn hóa gắn với phong trào toàn dân xây dựng đời sống văn hóa. Đến nay, xã đã công nhận 18/20 bản, khu phố là bản, khu phố văn hóa; 77% số hộ đạt danh hiệu gia đình văn hóa. Hầu hết các bản, khu phố đều có quy ước, hương ước về thực hiện nếp sống văn hóa ở khu dân cư. Việc hiếu, hỷ của người dân địa phương cũng được thực hiện theo nếp sống văn hóa mới, đơn giản, tiết kiệm và lành mạnh.

Những kết quả đạt được trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường ở xã Hồi Xuân đã góp phần tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân địa phương. Qua đó, xã Hồi Xuân ngày càng phát triển bền vững, trở thành điểm sáng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số.

Việc bảo tồn văn hóa truyền thống ở xã Hồi Xuân không chỉ mang lại niềm tự hào cho người dân địa phương mà còn đóng góp vào sự đa dạng văn hóa của cả nước. Những nỗ lực của xã Hồi Xuân trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đã và đang tạo ra một hình mẫu tốt cho các địa phương khác học tập và làm theo.

Tổng thể, xã Hồi Xuân đã thể hiện sự quyết tâm trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường. Kết quả đạt được đã góp phần nâng cao đời sống tinh thần, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội cho người dân địa phương./p>

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội vừa ban hành văn bản số 3022/SVHTT-QLDSVH, gửi UBND các xã và các đơn vị quản lý di tích, danh thắng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Văn bản này nhằm tăng cường phòng chống thiên tai tại các di tích lịch sử – văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Thực hiện Công điện số 3550/CĐ-BVHTTDL ngày 19/7/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) và chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội về việc tập trung ứng phó với bão số 3 năm 2025, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội yêu cầu các địa phương và đơn vị khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống và khắc phục hậu quả do bão lũ gây ra.

Cụ thể, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đề nghị UBND các xã, phường thuộc thành phố Hà Nội; Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội; các Ban Quản lý di tích: Di tích Danh thắng Hà Nội, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Nhà tù Hoả Lò chỉ đạo các phòng, ban chức năng triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Bộ VHTTDL và thành phố về công tác ứng phó bão số 3.

Các địa phương và đơn vị cần kiểm tra, rà soát hệ thống cấp điện trong di tích; chủ động triển khai phương án bảo vệ các di tích lịch sử – văn hoá trên địa bàn quản lý; tạm dừng các hoạt động vui chơi, giải trí, du lịch trong thời gian có cảnh báo lũ.

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng yêu cầu các địa phương tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, tránh xảy ra sự cố tại các di tích nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do bão lũ gây ra. Các địa phương cần lập sơ đồ vị trí, danh mục thống kê các di vật, hiện vật bị hư hại sau khi sự cố xảy ra, làm cơ sở đối chiếu, phục hồi, khắc phục hậu quả và xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có).

Đặc biệt, đối với các di tích đã xuống cấp, đặc biệt là các di tích xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sụp đổ, nằm gần sông, hồ cần có biện pháp phòng chống thiên tai, ngập lụt. Đối với các di tích đang hạ giải hoặc đang trong quá trình thi công, cần có biện pháp bảo vệ hiệu quả để tránh thiệt hại do bão lũ gây ra, bảo đảm an toàn trong suốt thời gian tu bổ, tôn tạo di tích.

Với các di tích ven sông, cần chủ động theo dõi sát diễn biến lũ qua các phương tiện thông tin đại chúng và thông báo từ chính quyền địa phương, bộ, ngành liên quan để kịp thời có biện pháp bảo đảm an toàn về người và tài sản; phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan triển khai các phương án ứng phó lũ; chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, vật tư để di dời hiện vật, đồ thờ tự, tài liệu quan trọng đến nơi an toàn; tổ chức khắc phục hậu quả theo hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, Sở yêu cầu các địa phương, đơn vị thực hiện các biện pháp đảm bảo vệ sinh môi trường như: duy trì quét dọn vệ sinh thường xuyên tại di tích; bố trí điểm thu gom, vận chuyển rác thải đúng quy định; đảm bảo cảnh quan di tích xanh, sạch, đẹp.

Đồng thời, các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn, nhằm ổn định tình hình liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng tại di tích; kiểm tra, hướng dẫn, tuyên truyền các tổ chức, cá nhân, Tiểu ban Quản lý di tích thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy, phòng chống thiên tai và việc tu bổ, phục hồi di tích đúng quy định của Luật Di sản văn hóa và các quy định pháp luật hiện hành.

Kết quả khai quật tháp đôi Liễu Cốc tại tỉnh Quảng Nam đã đem lại những phát hiện quan trọng về kiến trúc Champa, góp phần làm sáng tỏ hơn lịch sử và văn hóa của nền văn minh từng hưng thịnh ở khu vực này.

Tháp đôi Liễu Cốc, tọa lạc tại xã Liễu Cốc, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam, là một trong những công trình kiến trúc Champa quan trọng nhất tại Việt Nam. Công trình này được xây dựng vào khoảng thế kỷ 11-12, trong thời kỳ văn minh Champa phát triển mạnh mẽ.

Theo các nhà khảo cổ, tháp đôi Liễu Cốc có kiến trúc độc đáo với hai tháp hình chóp vuông đứng song song, mặt quay hướng đông. Các nhà nghiên cứu cho rằng, đây là một dạng kiến trúc tháp đôi phổ biến của văn minh Champa, thường được xây dựng để thờ tự và làm nơi ở cho các vị thần.

Trong quá trình khai quật, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra nhiều dấu tích khảo cổ quan trọng, bao gồm các mảnh gốm, đồ đá, và các tàn tích kiến trúc khác. Những phát hiện này đã giúp các nhà nghiên cứu có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống của người Champa xưa, từ đời sống vật chất đến tinh thần.

Đặc biệt, các nhà khảo cổ đã tìm thấy một số tàn tích kiến trúc đá được cho là có niên đại từ thế kỷ 11-12, đây là những bằng chứng quan trọng về sự tồn tại và phát triển của văn minh Champa tại khu vực này.

Giáo sư Đào Văn Khê, một chuyên gia hàng đầu về khảo cổ Champa, cho biết: “Tháp đôi Liễu Cốc là một trong những công trình kiến trúc Champa quan trọng nhất tại Việt Nam. Việc khai quật và nghiên cứu tháp đôi này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về văn minh Champa và đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa này.”

Trước đó, vào năm 2019, các nhà khảo cổ đã tiến hành khai quật lần đầu tiên tại tháp đôi Liễu Cốc và đã phát hiện ra một số dấu tích khảo cổ quan trọng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời, và việc tiếp tục khai quật và nghiên cứu tháp đôi này sẽ giúp làm sáng tỏ hơn về lịch sử và văn hóa của văn minh Champa.