Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, ngành Y tế đang đối mặt với những thách thức mới về sức khỏe cộng đồng. Để đáp ứng nhu cầu này, công tác lãnh đạo và chỉ đạo cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo.

Cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số ngành Y tế đã được thể hiện qua các nghị quyết và quyết định của Chính phủ. Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025, đã đặt nền móng cho một nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm. Ngành Y tế được xác định là một trong những lĩnh vực mũi nhọn cần ưu tiên CĐS để cải thiện dịch vụ công, hướng tới sự hài lòng của người dân.

Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đã khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt là CĐS, vào mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội. Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đã cụ thể hóa lộ trình, mục tiêu và nhiệm vụ CĐS cho từng ngành, lĩnh vực, trong đó nhấn mạnh các nội dung trọng tâm cho y tế.

Vai trò của CNTT và CĐS trong lãnh đạo và chỉ đạo của ngành Y tế đã được thể hiện qua việc tự động hóa việc thu thập, tổng hợp và lưu trữ dữ liệu khám chữa bệnh, sử dụng thuốc, vật tư tiêu hao. Lãnh đạo có thể truy cập các bảng điều khiển trực quan, hiển thị các chỉ số hiệu suất quan trọng theo thời gian thực. CĐS đã giúp nâng cao tính minh bạch, khả năng giám sát và kiểm soát thông qua hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử và bệnh án điện tử chuẩn hóa thông tin, giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công.

CĐS đã giúp tối ưu hóa nguồn lực và quy trình hành chính của ngành Y tế. Việc tự động hóa nhiều quy trình hành chính phức tạp đã giảm đáng kể công việc giấy tờ, giải phóng thời gian và nguồn lực cho cán bộ y tế để tập trung vào các hoạt động chuyên môn.

Một điển hình về CĐS tại tuyến y tế cơ sở là tỉnh Ninh Bình, nơi đã triển khai hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn. Hệ thống này đã giúp lãnh đạo Sở Y tế và các Trung tâm Y tế huyện theo dõi các chỉ số sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Có thể thấy, CĐS và ứng dụng CNTT đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo. Với sự hỗ trợ của công nghệ, ngành Y tế có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân, hướng tới một hệ thống y tế hiện đại, hiệu quả và lấy người dân làm trung tâm.

Để biết thêm thông tin về ứng dụng CNTT và CĐS trong ngành Y tế, có thể tham khảo thêm tại https://vn-internet.vn/ và các nguồn tin cậy khác.

Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang cách mạng hóa ngành y tế toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng những công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế.

GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự chuẩn hóa, điều này gây khó khăn cho việc xử lý và phân tích dữ liệu. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế là một lĩnh vực có kho dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu dữ liệu đó có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không? Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người luôn có xu hướng làm những việc dễ và quen thuộc, và thay đổi một thói quen là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang diễn ra. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa quá trình quản lý dữ liệu bệnh nhân mà còn nâng cao chất lượng điều trị.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng hợp tác là điều kiện bắt buộc cho sự phát triển. Việt Nam là một nước đang phát triển, chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này, hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân Việt Nam.

Nhìn chung, việc áp dụng công nghệ vào y tế đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra thách thức lớn. Với sự hợp tác chặt chẽ và nỗ lực không ngừng, hy vọng rằng ngành y tế Việt Nam sẽ sớm bắt kịp với xu thế toàn cầu, mang lại lợi ích thiết thực cho người bệnh và cộng đồng.

VnEconomy và Tạp chí Kinh tế Việt Nam hy vọng rằng thông qua các bài viết và cuộc trao đổi với các chuyên gia như GS.TS.BS Lê Hữu Song, sẽ giúp độc giả có cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình chuyển đổi số trong ngành y tế và những thách thức cũng như cơ hội mà lĩnh vực này đang đối mặt.

Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 13, hướng dẫn chi tiết về việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Thông tư này quy định rõ về việc lập, cập nhật, hiển thị, ký, lưu trữ, quản lý, sử dụng và khai thác hồ sơ bệnh án điện tử trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Theo Thông tư, hồ sơ bệnh án điện tử được hiểu là hồ sơ bệnh án được lập, cập nhật, hiển thị, ký, lưu trữ, quản lý, sử dụng và khai thác bằng phương tiện điện tử. Quá trình lập và cập nhật hồ sơ bệnh án điện tử cho người bệnh tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cần đảm bảo cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết.

Một điểm đáng chú ý trong Thông tư là thông tin trong hồ sơ bệnh án điện tử sẽ được kết nối với số định danh cá nhân của công dân Việt Nam và người nước ngoài đã được cấp tài khoản định danh điện tử, theo quy định của pháp luật về căn cước. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác và thống nhất của thông tin, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và khai thác thông tin.

Thông tư cũng nhấn mạnh sự tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến khám bệnh, chữa bệnh, dữ liệu, công nghệ thông tin, giao dịch điện tử, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng, tiếp cận thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân, và lưu trữ dữ liệu. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cần đảm bảo thực hiện đầy đủ các quy định này khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.

Ngoài ra, Thông tư cũng đề cập đến việc tuân thủ các quy định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu điện tử của cơ quan nhà nước. Điều này giúp đảm bảo sự phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan và đơn vị, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và khai thác thông tin.

Việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử là một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa hệ thống y tế, giúp cải thiện chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh và nâng cao hiệu quả quản lý. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cần tích cực triển khai và thực hiện đầy đủ các quy định tại Thông tư này.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, xã hội hiện đại đang trải qua những biến đổi sâu sắc. Sự giao tiếp và tiếp cận thông tin không còn bị giới hạn bởi biên giới hay không gian địa lý. Trước những thay đổi này, tỉnh Thái Nguyên đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng hệ giá trị văn hóa nhằm định hướng tư tưởng, lối sống và nhân cách con người trong thời đại mới.

Cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Mặt trái của thị trường tự do là lối sống thực dụng, bon chen, đề cao lợi ích cá nhân. Sự sính ngoại và chạy theo những trào lưu lệch chuẩn có thể khiến văn hóa bản địa bị lu mờ. Công nghệ thông tin, dù mang lại nhiều tiện ích, cũng có thể khiến con người trở nên xa cách hơn, các giá trị truyền thống trong gia đình và cộng đồng dần bị mai một.

Nhận thức rõ những nguy cơ tiềm ẩn, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm định hướng hệ giá trị văn hóa cho người dân. Từ việc đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, giáo dục lối sống văn minh, phát huy chuẩn mực đạo đức truyền thống đến tổ chức các phong trào văn hóa ở cơ sở, tất cả đều hướng tới mục tiêu xây dựng con người Thái Nguyên phát triển toàn diện.

Thái Nguyên là tỉnh có nhiều địa hình phức tạp, với gần 50 dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn 92 xã, phường. Dù còn nhiều khó khăn về kinh tế, các cộng đồng dân tộc tại đây vẫn giữ gìn được bản sắc riêng, với những triết lý sống sâu sắc, đầy tính nhân văn. Sự đoàn kết, tính cộng đồng, lòng thủy chung, sự tôn kính tổ tiên vẫn được gìn giữ như những giá trị cốt lõi.

Để lan tỏa những giá trị tích cực trong cộng đồng, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai mạnh mẽ các phong trào như ‘Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa’, ‘Xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa’ gắn với việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các hoạt động này không chỉ góp phần định hướng lối sống lành mạnh mà còn giúp khơi dậy tinh thần tự giác, ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa trong mỗi người dân.

Một trong những điểm sáng trong công tác xây dựng hệ giá trị văn hóa của tỉnh là việc chú trọng khuyến khích cộng đồng dân tộc thiểu số giữ gìn truyền thống văn hóa đặc trưng. Hằng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đều lựa chọn các nghệ nhân dân gian là người dân tộc thiểu số tham gia liên hoan, hội diễn văn hóa do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức.

Từ việc coi trọng văn hóa, tư tưởng, Thái Nguyên đã tạo dựng được môi trường xã hội ổn định, góp phần vào sự phát triển toàn diện của con người. Người dân, đặc biệt là đồng bào vùng cao, vùng sâu, vùng xa ngày càng có ý thức hơn trong việc bảo vệ bản sắc dân tộc, chủ động ‘miễn dịch’ với các dòng văn hóa lệch lạc, độc hại. Trong cơ chế thị trường, dù chịu nhiều tác động vật chất, nhưng nhiều gia đình vẫn giữ vững nếp sống nghĩa tình, gắn bó. Trong thời đại số hóa, người dân biết sử dụng công nghệ thông tin một cách chủ động, có chọn lọc, không bị lệ thuộc hay đánh mất chính mình… góp phần xây dựng một xã hội hài hòa, nhân văn, phát triển bền vững từ nền tảng văn hóa.