Mướp đắng, hay còn được biết đến với cái tên khổ qua, không chỉ là một loại thực phẩm phổ biến trong ẩm thực Việt Nam mà còn nổi tiếng với khả năng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Với vị đắng đặc trưng, loại quả này không chỉ là một thành phần quen thuộc trên mâm cơm gia đình mà còn được coi là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Từ lâu, trong dân gian, mướp đắng đã được biết đến với công dụng kiểm soát và giảm đường huyết.
Khoa học hiện đại đã chứng minh rằng mướp đắng chứa các chất hóa học có hoạt tính tương tự như insulin trong cơ thể. Những chất này có vai trò quan trọng trong việc đưa glucose vào tế bào, xử lý và lưu trữ glucose trong gan, cơ và mỡ. Qua đó, chúng giúp ngăn chặn cơ thể chuyển hóa các chất dinh dưỡng dự trữ thành glucose và giảm lượng đường trong máu. Một nghiên cứu khoa học gần đây chỉ ra rằng mcIRBP-19, một loại peptide có trong mướp đắng, có khả năng điều hòa lượng đường trong máu.
Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nutrients vào năm 2020 cho thấy rằng việc uống 300mg viên nang chứa peptide chiết xuất từ mướp đắng hai lần mỗi ngày có thể cải thiện lượng đường trong máu ở bệnh nhân tiểu đường. Không chỉ được sử dụng tại Việt Nam, mướp đắng còn là một bài thuốc dân gian được ứng dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật Bản, Châu Phi và khu vực Đông Nam nước Mỹ, mướp đắng được dùng để hỗ trợ điều trị tiểu đường, khối u, hen suyễn, nhiễm trùng da và tăng huyết áp.
Trong y học dân gian Thổ Nhĩ Kỳ, mướp đắng được sử dụng trong bài thuốc hỗ trợ điều trị loét dạ dày, táo bón, tích nước, đầy hơi. Tại Ấn Độ, mướp đắng là một trong những vị thuốc quan trọng trong hệ thống y học Ayurveda, giúp cân bằng hormone, kiểm soát và điều trị bệnh tiểu đường. Ở Trung Quốc, mướp đắng được dùng trong bài thuốc thanh lọc cơ thể, tăng cường sức khỏe gan, điều trị các bệnh như khó tiêu, đau dạ dày, vết thương ngoài da, ho mạn tính và nhiễm trùng đường hô hấp. Nhật Bản coi mướp đắng là một siêu thực phẩm, đặc biệt ở đảo trường thọ Okinawa, nơi người dân tin rằng mướp đắng giúp duy trì sức khỏe.
Trong y học cổ truyền Việt Nam, mướp đắng có vị đắng, tính lạnh, không độc, đi vào kinh can, tỳ, tâm, vị. Loại quả này có tác dụng thanh nhiệt giải độc, mát gan, sáng mắt; chữa say nắng phát sốt, bệnh nhiệt phiền khát; kiết lỵ; mắt đau sưng đỏ, mụn sưng tấy. Mặc dù mướp đắng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, khi sử dụng với mục đích y tế, người dùng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
